TS Nguyễn Văn Huấn
Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bến Tre
(Tạp chí Khoa học và Đời sống của Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Bến Tre)-Ngày 27 tháng 01 năm 2014, Tỉnh ủy đã đề ra Chương trình hành động số 33-CTr/TU thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
Trên cơ sở quán triệt sâu sắc các nội dung của Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI), Chương trình hành động số 33-CTr/TU của Tỉnh ủy, Kế hoạch số 1594/KH-UBND ngày 14 tháng 4 năm 2014 của Ủy ban nhân dân tỉnh thực hiện Chương trình hành động 33-CTr/TU của Tỉnh ủy; ngành giáo dục và đào tạo đã đề ra các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu nhằm tích cực triển khai Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI).
1. Nâng cao nhận thức trong toàn ngành về chủ trương của Đảng đối với việc đổi mới căn bản và toàn diện về giáo dục và đào tạo
Ngành giáo dục và đào tạo tổ chức triển khai, quán triệt sâu rộng Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) và các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đã nêu trong Chương trình hành động số 33-CTr/TU của Tỉnh ủy và Kế hoạch số 1594/KH-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh nhằm làm chuyển biến mạnh mẽ nhận thức của từng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên toàn ngành về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của việc đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo trong việc thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển; quan điểm của Đảng coi giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Kịp thời tham mưu Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân tỉnh và Ủy ban nhân dân tỉnh những vấn đề về giáo dục và đào tạo phù hợp sự phát triển của địa phương trong giai đoạn mới.
Tăng cường tham mưu với các cấp ủy Đảng, chính quyền, phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể quan tâm chăm lo cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo; thống nhất nhận thức về vai trò quyết định chất lượng giáo dục và đào tạo của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục; người học là chủ thể trung tâm của quá trình giáo dục; gia đình có trách nhiệm phối hợp với nhà trường và xã hội trong việc giáo dục nhân cách, lối sống cho con em mình nhằm tạo sự đồng thuận cao và huy động sự tham gia của toàn xã hội vào công cuộc đổi mới và phát triển giáo dục.
2. Nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, được xem là giải pháp đột phá, đảm bảo nguồn nhân lực để thực hiện tốt yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo tỉnh nhà
Tiếp tục triển khai thực hiện Kế hoạch số 2180/KH-UBND ngày 01/6/2011 của Ủy ban nhân dân tỉnh về nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Thực hiện các biện pháp rà soát, đánh giá năng lực thực tiễn, cơ cấu đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên toàn ngành giáo dục và đào tạo để có kế hoạch bố trí, sắp xếp phù hợp. Kịp thời bổ sung, điều chuyển hợp lý giáo viên ở các cấp học, nhất là ở cấp học mầm non. Chú trọng nâng cao đạo đức nghề nghiệp, phẩm chất, đạo đức lối sống, tác phong của nhà giáo, trình độ chuyên môn, chuẩn nghề nghiệp của đội ngũ giáo viên bảo đảm đủ số lượng, đạt chuẩn nghề nghiệp, đồng bộ về cơ cấu và một bộ phận trên chuẩn. Nâng cao trình độ lý luận chính trị, phẩm chất, đạo đức lối sống và chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ quản lý giáo dục đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục trong giai đoạn mới. Tiếp tục bồi dưỡng nâng chuẩn đào tạo cho giáo viên các cấp học, tiến tới tất cả các giáo viên tiểu học và trung học cơ sở đạt trình độ từ đại học trở lên; bồi dưỡng về năng lực sư phạm cho giáo viên để có thể đáp ứng được yêu cầu giảng dạy theo chương trình, sách giáo khoa mới.
Tiếp tục thực hiện đầy đủ và kịp thời các chế độ, chính sách đối với đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên ngành giáo dục và đào tạo; kịp thời kiến nghị bổ sung, điều chỉnh những chế độ, chính sách còn bất hợp lý hiện nay. Tăng cường trao đổi, học tập kinh nghiệm giữa các cơ sở giáo dục trong và ngoài tỉnh, nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy, đào tạo; đồng thời, xây dựng lực lượng giáo viên cốt cán, đáp ứng nhiệm vụ phát triển giáo dục trong giai đoạn mới.
Tăng cường công tác xây dựng tổ chức đảng, đoàn thể trong trường học thật sự vững mạnh; đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh gắn với cuộc vận động “Mỗi thầy giáo, cô giáo là tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”; qua đó, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức, trách nhiệm, đạo đức, lối sống của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên.
3. Tiếp tục điều chỉnh quy hoạch phát triển, sắp xếp, tổ chức lại mạng lưới và hệ thống giáo dục, đào tạo của tỉnh; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học phục vụ yêu cầu đổi mới
Tập trung công tác quy hoạch phát triển mạng lưới trường lớp, cơ sở giáo dục và đào tạo đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân và phù hợp với nhu cầu đào tạo nhân lực của địa phương; tăng cường đầu tư xây dựng, sửa chữa và nâng cấp cơ sở vật chất, thiết bị dạy học theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, tăng cường thí nghiệm, thực hành, dạy học 2 buổi/ngày đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, đào tạo theo chương trình, sách giáo khoa mới; tăng cường sử dụng hiệu quả thiết bị dạy học hiện đại.
Tiếp tục thực hiện Đề án kiên cố hóa trường, lớp học, nhà công vụ cho giáo viên và kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2015-2020. Tập trung thực hiện, tổng kết, đánh giá các kế hoạch phát triển về giáo dục và đào tạo giai đoạn 2011-2015; xây dựng và triển khai thực hiện các kế hoạch phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2016-2020.
Triển khai tốt Luật Giáo dục nghề nghiệp; phối hợp với Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh sáp nhập các trung tâm giáo dục thường xuyên cấp huyện và trung tâm dạy nghề trên địa bàn huyện, thành phố và quy hoạch lại mạng lưới giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh.
4. Đổi mới quản lý về giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện về giáo dục và đào tạo
Thực hiện có hiệu quả việc đổi mới quản lý giáo dục bảo đảm dân chủ, thống nhất, tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Nâng cao năng lực quản lý ở cơ sở giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện về giáo dục và đào tạo.
Đẩy mạnh cải cách hành chính tại các cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo và ở các cơ sở giáo dục và đào tạo. Thực hiện cơ chế người học tham gia đánh giá hoạt động giáo dục và đào tạo; nhà giáo tham gia đánh giá cán bộ quản lý; cơ sở giáo dục, đào tạo tham gia đánh giá cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo.
Tăng cường quản lý giáo viên trong việc thực hiện chương trình dạy học; thực hiện nghiêm quy định dạy thêm học thêm. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, giảng dạy, học tập để góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục.
Tăng cường công tác thanh tra thường xuyên, định kỳ; thanh tra các kỳ thi; kiểm tra, chấn chỉnh các tiêu cực, sai phạm trong hoạt động giáo dục nhất là trình trạng dạy thêm, học thêm, liên thông, liên kết đào tạo, giảng dạy ngoại ngữ, tin học ngoài nhà trường không đúng quy định.
5. Đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục và đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học
Chủ động, tích cực thực hiện tốt các hướng dẫn, chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo về đổi mới chương trình, sách giáo khoa nhằm phát triển phẩm chất và năng lực người học. Chú trọng giáo dục lý tưởng cách mạng, nhân cách, đạo đức, lối sống văn hóa, ý thức pháp luật, ý thức công dân. Tăng cường giáo dục kỹ năng sống, thể chất, hướng nghiệp; chú trọng rèn luyện kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức, kỹ năng vào giải quyết các vấn đề thực tiễn. Tổ chức dạy ngoại ngữ và tin học theo hướng chuẩn hóa, thiết thực, bảo đảm năng lực sử dụng của người học. Trong giáo dục, tập trung vào những giá trị văn hóa, truyền thống và đạo lý dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại, giá trị cốt lõi và nhân văn của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Chỉ đạo các cơ sở giáo dục đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại, tích cực. Tổ chức các hình thức dạy học đa dạng gắn với thực tiễn cuộc sống; gắn hoạt động dạy học với ứng dụng công nghệ thông tin, nghiên cứu khoa học.
Tích cực, chủ động tham mưu chuẩn bị các điều kiện để thực hiện tốt việc đổi mới chương trình, nội dung giáo dục ở các cấp học, ngành học từ năm 2018 khi có chương trình, sách giáo khoa mới.
6. Đổi mới căn bản hình thức và phương pháp kiểm tra, thi và đánh giá kết quả giáo dục và đào tạo bảo đảm trung thực, khách quan, đáp ứng yêu cầu phát triển phẩm chất, năng lực người học.
Triển khai đổi mới phương pháp kiểm tra, thi và đánh giá người học ngay trong quá trình và kết quả từng giai đoạn giáo dục, đào tạo nhằm kịp thời điều chỉnh, nâng cao hiệu quả hoạt động dạy và học ở các cấp học và trình độ đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển phẩm chất, năng lực người học.
Chủ động, tích cực triển khai thực hiện tốt chủ trương đổi mới phương thức thi, công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông và xét tuyển sinh vào đại học, cao đẳng. Thực hiện đổi mới phương thức tuyển sinh vào lớp 10 chuyên và không chuyên theo hướng kết hợp đánh giá quá trình học và kết quả từng giai đoạn, phù hợp tình hình địa phương, giảm áp lực, ít tốn kém cho xã hội.
Tổ chức các kỳ thi an toàn, nghiêm túc, đúng quy chế, đảm bảo khách quan, phản ánh đúng chất lượng, tác động tích cực đến việc dạy và học.
Thực hiện tốt việc kiểm định chất lượng giáo dục, trong đó tăng cường triển khai tự đánh giá và nhất là việc đánh giá ngoài các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên; chú trọng kiểm tra, đánh giá, kiểm soát chất lượng giáo dục và đào tạo đối với các cơ sở giáo dục ngoài công lập để kịp thời ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo.
7. Đổi mới hệ thống giáo dục theo hướng hệ thống giáo dục mở, học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập
Tăng cường đầu tư, phát triển, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động các cơ sở giáo dục thường xuyên để xây dựng một hệ thống giáo dục mở, tạo điều kiện cho người dân được học mọi lúc, mọi nơi khi có nhu cầu, đẩy mạnh việc xây dựng xã hội học tập; trong đó, tập trung thực hiện tốt công tác phổ cập giáo dục, tăng cường phân luồng học sinh sau trung học cơ sở; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh trong việc liên kết đào tạo đại học, cao đẳng, đa dạng hóa các loại hình, phương thức đào tạo để đào tạo nguồn nhân lực cho tỉnh, đáp ứng tối đa nhu cầu học tập của người dân; đẩy mạnh triển khai dạy học ngoại ngữ, tin học ứng dụng ở các trung tâm giáo dục thường xuyên, trung tâm ngoại ngữ, tin học để đáp ứng yêu cầu nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin học cho cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân trong tỉnh phục vụ cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các trung tâm học tập cộng đồng để góp phần xây dựng xã hội học tập ở cộng đồng dân cư địa phương.
8. Đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục, huy động mọi nguồn lực cho phát triển giáo dục và đào tạo; chủ động hợp tác quốc tế
Tăng cường phát huy vai trò các đoàn thể, hội khuyến học, hội cựu giáo chức...; nâng cao vai trò của gia đình, nhà trường và xã hội trong giáo dục đạo đức học sinh, kéo giảm tỷ lệ bỏ học, lưu ban để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục.
Thực hiện tốt chế độ, chính sách cho các đối tượng chính sách và quan tâm đến học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn. Khuyến khích hình thành các quỹ học bổng khuyến học, khuyến tài, hỗ trợ học sinh, sinh viên nghèo, học giỏi. Huy động các nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, phát triển giáo dục và đào tạo.Tôn vinh, khen thưởng xứng đáng các cá nhân, tập thể có thành tích đóng góp nổi bật cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo của tỉnh.
Khuyến khích phát triển các loại hình giáo dục ngoài công lập đáp ứng nhu cầu xã hội về giáo dục có chất lượng.
Chủ động hợp tác quốc tế trong giáo dục và đào tạo. Mời giáo viên, giảng viên nước ngoài đến giảng dạy cho học sinh, bồi dưỡng cho giáo viên, giảng viên ở các cơ sở giáo dục phổ thông và các cơ sở đào tạo, trước mắt đối với môn ngoại ngữ; cử cán bộ quản lý, giáo viên, giảng viên đi học tập, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ ở nước ngoài; gửi học sinh của tỉnh đi du học nước ngoài bằng các nguồn kinh phí tự túc, học bổng để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho tỉnh.
Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lí của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục, đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học. Để thực hiện thành công việc đổi mới căn bản và toàn diện về giáo dục và đào tạo, ngành giáo dục và đào tạo đóng vai trò chủ công. Sự lãnh, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền, sự phối hợp, hỗ trợ của các ban, ngành, đoàn thể, sự tham gia của toàn xã hội đóng vai trò quan trọng và không thể thiếu.